Een toren die bekroond wordt door een enorme
ui
heeft een uidak.
Torens zijn altijd in het oog lopende statussymbolen geweest en hun beëindiging
moet dus wel met de mode meegaan. Zoals de omhoogreikende gotiek
naaldscherpe spitsen
bouwde, vroeg de toren in de
barok
om wulpse vormen. De eenvoudigste manier om daaraan
te voldoen is de plaatsing van een grote bol, die naar boven toe inzwenkt tot een
spitse top. Hoe eenvoudig het concept ook is, voor de timmerman is het maken van al
die gebogen kepers een hels karwei. En dan moet de dakbedekking ook nog eens aangebracht worden,
deels gehinderd door de zwaartekracht.
Hoewel de uien in heel Europa te vinden zijn, komen ze in de Lage Landen minder voor dan
in het midden en oosten van Europa. Russische kerken zijn ondenkbaar zonder allerlei vormen van uidaken.
De cultuur van de Islam kent - los van onze barok - een veelvoud aan ui-vormen.
Wanneer het torendak wat minder wulps is omdat het onderste deel van de ui ontbreekt,
dan puilt het geheel niet meer uit. We spreken dan van een
klokdak.
Tekst: Jean Penders (11-2009). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
