Klik hier voor grote afbeelding (met gegevens)
Cement

De betekenis van de term 'cement' is in de loop der tijden verschoven en wordt ook nu niet eenduidig gebruikt. Alleen in samengestelde termen is het begrip wel duidelijk.
Cement is geen synoniem voor specie of mortel, die interpretatie is wat al te ruim. Vaak wordt tegenwoordig met 'cement' bedoeld: portlandcement, maar dat is weer te beperkt, ook trascement is cement.
Onder cement kunnen we verstaan een hydraulische bindmiddel in de mortel dat deze door contact met water laat verharden, zelfs onder water.
Mortel heeft niet altijd een bindmiddel met deze eigenschap. Tegenwoordig is portlandcement het gebruikelijke bindmiddel, voordien was hiervoor Amsterdams cement beschikbaar. Deze op zijn beurt verving weer het trascement, dat tegen het einde van de middeleeuwen ontdekt werd. De Romeinen verstonden de kunst wel al veel eerder, ze gebruikten hiervoor vooral puzzolaan.
Maar wanneer we nu bij de Romeinen aangekomen zijn, blijkt dat de term bij hen op de stenen in hun 'beton' sloeg, dat heet daarom 'Opus caementicium'. Maar ja, die term wordt ook weer gebruikt voor stampmetselwerk.
Het veiligst is het dus om de term 'cement' alleen te gebruiken in samenstellingen (net als de cement zelf, anders wordt de mortel te hard).

Tekst: Jean Penders (05-2010). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders